پایداری در معماری یکی از موضوعات مهم و قابل بحث این روزهای دنیای معماری است. البته که شروع همه‌گیری کرونا در سال 2020 و اتفاقات عجیبی که در این سال افتاد هم باعث شد جوامع بین‌المللی بیش از پیش به این موضوع بپردازند. حالا ما در این مطلب قصد داریم تعدادی از پروژه‌هایی که مطرح هستند و یا در آینده ترند خواهند بود را بررسی کنیم.
اثرات گرم شدن کره زمین در خانه های ما احساس شده است
دیدن تصاویر غم‌انگیز و هشداردهنده یخچال‌های ذوب‌شده ذهنیتی که نسبت به طبیعت داریم را تغییر داده است. البته در سال 2020 که مجبور بودیم تقریباً 24 ساعت شبانه روز در خانه هایمان بمانیم، شاید متوجه شدیم که چگونه هوای دلپذیر خانه در صبح می‌تواند در بعد از ظهر به جهنم تبدیل شود، یا از نزدیک شاهد رشد قارچ بر روی دیوارهای اتاق سرد و تاریک قدیمی که به ندرت از آن استفاده می کردیم، بودیم. تخریب محیط زیست و تغییرات آب و هوایی سریع تأثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی و سلامتی ما دارد و بسیاری از افراد، به ویژه کسانی که در شرایط نامطلوب زندگی می‌کنند، این تأثیر را به وضوح در اطراف خود مشاهده می‌کنند.
سپتامبر 2020 گرم‌ترین ماه ثبت شده در تاریخ بشر بود. به همین دلیل یکی از چالش‌های اصلی معماران، طراحی پروژه‌هایی است که بتوانند به طور طبیعی یا مصنوعی فرآیند خنک سازی را به کارآمدترین شکل پیاده‌سازی کنند؛ زیرا همواره داشتن سیستم سرمایشی مناسب بسیار دشوارتر از سیستم گرمایشی است. افزایش آگاهی از این مسائل باعث می‌شود افراد هنگام تصمیم‌گیری در مورد ساخت خانه‌ها و محیط اطرافشان، سخت‌گیری بیشتری داشته باشند. همچنین معماران را مجبور می‌کند درک عمیقی از ترکیب مواد و محصولات مورد استفاده در پروژه‌هایشان داشته باشند تا نتایج تصمیمات طراحی خود را به دقت ارزیابی کنند و با مشورت دیگر متخصصانی که در سایر رشته‌ها فعالیت می‌کنند، طراحی خود را کامل کنند. ممکن است این ملاحظات به ظاهر خیلی بدیهی به نظر برسند اما در عمل این‌گونه نیست، به ویژه در شهرهای پرجمعیت و کشورهای در حال ظهور که چالش‌ها پیچیده‌تر هم می‌شوند. طبق بیانیه سازمان ملل، شهرهایی که در سال‌های آینده بیشترین رشد را خواهند داشت، عمدتاً در مناطق آب و هوایی گرم واقع شده‌اند. برای جلوگیری از بروز فاجعه در بحث انرژی، توجه به این موارد در طراحی معماری باید به عنوان یک اولویت درنظر گرفته شود.
تأمین آسایش فردی باید همسو با تلاش های جمعی برای مبارزه با بحران آب و هوا باشد.
همان‌طور که می‌بینیم، همه چیز به هم مرتبط است. ما می‌توانیم خانه‌ای را به پیشرفته‌ترین فناوری‌ها مجهز کنیم تا در راحتی و آسایش زندگی کنیم، اما اگر همه این سیستم‌ها در مقیاس بزرگتری تأثیر منفی ایجاد کنند، همه این کارها در اصل بی‌فایده هستند. روند کارها همیشه باید در جهتی مثبت باشند. همه ما باید از خود بپرسیم تصمیمات فردی ما چه تاثیری بر جامعه نزدیک اطرافمان و فراتر از آن دارد؟ و این‌که تا چه اندازه از تأثیرات فضاهایی که در آن ساکن هستیم و یا به عنوان معمار طراحی می‌کنیم آگاه هستیم؟ آیا سبک زندگی ما در جهت برقراری پایداری است؟
بسیاری از این پاسخ‌ها به ابر گرایش‌های پیچیده جهانی مرتبط هستند و تنها در صورت اعمال قوانین کافی و تغییرات ساختاری در صنعت‌ها، می‌توان انتظار تغییرات قابل توجهی در مقیاس بزرگتر داشت. با این حال، ظهور مصرف‌کنندگان متفکرتر می‌تواند در طولانی مدت تحولات اساسی ایجاد کند. البته در این راستا نقش معماران هم نباید نادیده گرفت. طرح‌های معماری که پیامدهای آن در مقیاس محلی و جهانی در نظر گرفته نشود و با آینده‌ای تغییرپذیر سازگار نباشد، برای نسل‌های آینده مشکل‌ساز می‌شود. آسایش فردی تنها در صورتی تحقق می‌یابد که به صورت جمعی و با آگاهی پایدار در مقیاس بزرگتر حاصل شود. درواقع می‌توان این موضوع را با این جمله بیان کرد: «واکسنی که فقط برای تعداد کمی زده شده باشد، بیماری را از بین نخواهد برد.»
باید آینده‌ای بسازیم که از هر نظر آگاه باشد
به نوعی این چند سال اخیر، ترندهای طراحی معماری را تغییر داده و آن را به سمت موضوعات تا حدودی ناشناخته سوق داده است. در حال حاضر چالش‌های مرسوم معماری شامل عادت‌های جدید، کاربردهای جدید، فناوری‌های جدید، معضلات ساختمانی جدید، استانداردهای بهداشتی جدید و حتی ایده‌های جدید مربوط به تأثیر فضای فیزیکی بر مغز ما است. با این حال، زندگی همانند یک آونگ است و گرچه بسیاری از این ترندها سپری می‌شوند، اما برخی از چیزهایی که یاد می‌گیریم می‌توانند به اصول مثبتی برای طراحی مسئولیت‌پذیرتر و موثرتر تبدیل شوند.
به عنوان مثال برای شهر آتن در یونان بیانه‌ای در راستای ساخت این شهر صادر شده که طبق آن، این شهر باید به گونه ای ساخته شود که نیازهای اساسی مثل زندگی کردن، کار کردن و بازآفرینی را تأمین کند. اما بروز همه‌گیری کرونا کافی بود تا تمام این موضوعات را به داخل خانه‌ها بکشاند و تأثیر فضای این شهر را بر زندگی افراد به پایین‌تر حد برساند آینده و چالش‌هایی که با آن همراه است نامشخص است؛ اما تنها یک چیز قطعی وجود دارد: ما باید برای سازگاری و انعطاف‌پذیری آماده باشیم. ساخت آینده‌ای که در ارتباط با همه جوانب ممکن آگاه است، یکی از پیش‌نیازهای اساسی این آمادگی است.
